Wikiquote

Кыргыз макал-лакаптар: нускалардын айырмасы

Browse history interactively
← мурунку түзөтмөкийинки түзөтмө →
Жок кылынган мазмун Кошулган мазмун
ВизуалдыкВикитекст
No edit summary
1-сап:
 
Го
==А==
* "Алайын" деп жутунба, ач көздүктүн белгиси, "Жулайын" деп умтулба, журт бузардын белгиси...
Line 131 ⟶ 129:
* Адамдын көркү — бөз, кулактын көркү — сөз.
* Адамдын көркү баш болот, кабактын көркү каш болот.
* Адамдын кыйноосу -— санаа, өлүмү оору.
* Адамдын өзү карыса да, сөзү карыбайт.
* Адамдын өзүнө баа бербе, акылына баа бер.
Line 153 ⟶ 151:
* Адашсаң элиң менен (акылдуу менен) адаш.
* Адеби жок жигит жүгөнү жок атка окшош, адеби жок аял кабаанак итке окшош.
* Адептүү киши -— азаптан алыс.
* Ажал айтып келбейт.
* Ажал жетип күн бүтсө, кимди сорбойт кара жер.
Line 160 ⟶ 158:
* Аз болсо да, саз болсун.
* Аз көбөйөт, азган оңолот.
* Аза -— арыбайт, каада -— карыбайт, алтын чирибейт.
* Азаматтын жакшысы азыраак сүйлөп, көп тыңшайт.
* Азганды кууп, тосконго жолукпа.
Line 166 ⟶ 164:
* Азды жок дебе, барды көп дебе.
* Аздын азанчысы болгончо, көптүн казанчысы бол.
* Азоого -— тушоо, күлүкө -— чалма
* Ай десе аркы жок, күн десе көркү жок
* Ай караган текедей, күткөн жаман акыйып
Line 176 ⟶ 174:
* Айды этек менен калкалай албайт
* Айдын жарыгында жүргөнчө, күндүн көлөкөсүндө жүр
* Айдын жарымы -— жарык, жарымы -— караңгы
* Айланайын бакыраң көз сен мага тийбе, мен сага тийбейин
* Айран сураган -— аягын жашырбайт
* Айт да болоор, айттын эртеси да болоор
* Айткандын сөзү, ыйлагандын көзү жаман
Line 187 ⟶ 185:
* Айыпсыз аякка тикенек кирбейт
* Ак ийилет, бирок сынбайт
* Ак ит, кара ит -— баары бир ит
* Ак көңүлдүн аты арыбайт, тону тозбойт
* Ак төөнүн карды жарылганда
Line 195 ⟶ 193:
* Акма кулакка айтса болбойт, куйма кулакка куйса толбойт
* Акмак достон акылдуу душман жакшы
* Акмак өзүн -— эр ойлойт, аңгек өзүн жер ойлойт
* Акмакты өзүнөн түшүнбөй, элден түшүн. Адамды кордобо, акмакты бордобо.
* Ак-Сайдын башы жошо бол, атаң өлүп калыптыр, эмне болсоң ошо бол
* Акыл -— баштан, асыл -— таштан
* Акыл -— тирүүдө урмат, өлгөндө даңк
* Акылдуу менен арбашпа, алдуу менен кармашпа
* Акылдуулар сөз алышат, акылсыздар өч алышат
* Акылсыз -— атасын акмалайт
* Акылы аздын азабы көп
* Акылы жетсе, атаны уул билет
* Акыркы ашка каскак түшөт
* Акырын баскан -— аксабайт
* Акырын бассаң -— аксак, катуу бассаң таскак
* Ала жылкы жоголбойт, арамзаада оңолбойт
* Ала каптын кагынчык, аңдыгандын жаны чык
Line 218 ⟶ 216:
* Алдыңкы көч кайда барса, кийинки көч да ошол жакка барат
* Алдыңкы көчтүн адашканын кийинки көч билет
* Алдыраар күнү -— жаздыраар
* Алма быш -— оозума түш
* Алма сабагынан алыс түшпөйт
* Алтымыш менен жетимиш абышканын курагы
Line 230 ⟶ 228:
* Алыстагы душмандан, аңдып жүргөн дос жаман
* Амалкөйдү ашынам дебе, ач көз байды кошунам дебе
* Аңгектен качсаң -— дөңгөккө, дөңгөккө качсаң -— сөңгөккө
* Аңдабаган төө көрбөйт
* Аңдышкан айыл конбойт, эсептешкен дос болбойт
Line 237 ⟶ 235:
* Ар кимдики өзүнө, ай көрүнөт көзүнө
* Ар нерсе өз чегинен чыкса, арты өкүнүчтүү болот
* Аракет кылсаң -— берекет
* Арам тамак аш болбойт
* Арамзаанын куйругу бир тутам
* Араң турган көз эле, чыгып кетти өзү эле, айтылбай турган сөз эле, айтылып кетти өзү эле
* Арачыга алты таяк
* Арбашкан -— лышат, кагышкан -— кармашат
* Арзан бекен мал тапмак, оңой бекен жан бакмак
* Арзандын тузу татыбайт
Line 249 ⟶ 247:
* Артык дөөлөт баш жарбайт
* Артык кылам деп тыртык кылды
* Арык -семирет, ач -— тоюнат
* Арык уйга жоон мүйүздүн кереги эмне
* Асманда жүргөн кыраан да түнөгүн көксөйт
* Асылган оору алмайынча тынбайт, асылган ууру алмайынча койбойт
* Асылуу казан -— бышылуу аш
* Ат -— мингендики, тон -— кийгендики, аял -— тийгендики, эр -— элдики
* Ат адамдын канаты
* Ат арытмак арзан, журт арытмак кымбат
Line 268 ⟶ 266:
* Ат тойгон жерине качат, эр туулган жерине шашат
* Ат чабышта ат өлөт, эр сайышта эр өлөт
* Ата даңкы, эне баркы -— балага дем
* Атада алтоо болсо, ар жалгыздык башта бар
* Атадан калган мал барбы, аяна турган жан барбы
* Атадан таяк жеген -— балдар жакшы, энеден тил укпаган -— кыздар жакшы
* Аталуу жетим -— арсыз жетим, энелүү жетим -— эрке жетим
* Атам өлсө өлсүн, атамды көргөн өлбөсүн, энем өлсө өлсүн, энемди көргөн өлбөсүн
* Атам, энем бар болсун, оозу мурду жок болсун
Line 288 ⟶ 286:
* Аттын сыры ээсине маалым, кыздын сыры төркүнгө маалым
* Атын атаса куту сүйүнөт
* Атына жараша -— заты
* Атың чыкпаса, жер өрттө
* Ач -— кекиртет, ток -— секиртет
* Ач иттин артын сук ит жалайт
* Ач кадырын ток билбейт
* Ач кулактан тынч кулак
* Ачка киши -— урушчаак, арык киши -— тырышчаак
* Ачка отурганча айранга нан тийгизип жеген жакшы
* Ачканын аңы жүрбөйт
* Ачуу -— душман, акыл -— дос
* Ачуулуунун астынан чыкпа
* Ачууну акыл жеңет
* Ачууну ачуу басат
* Ачуунун да таттуусу бар, таттуунун да ачуусу бар
* Ачуусу чукул -— айыпка жыгылат
* Ачылбаган сандыкта, бычылбаган кундуз бар
* Ачылган кабак жакшылык табат, бүркөлгөн кабак бир балээге калат
Line 314 ⟶ 312:
* Ашың калса калсын, ишиң калбасын
* Аял болбосо ашкана жетимсирейт
* Аял жакшы -— эр жакшы
* Аял жакшы -— эр жакшы, вазир жакшы -— хан жакшы.
* Аял жакшысын -— эри сүйөт, эр жакшысын эли сүйөт
* Аялың мыкты болсо -— бактың, аялың кыйды болсо -— каттың плпопшроло
 
== Б ==
Line 337 ⟶ 335:
* Баатыр — баатырды көзүнөн тааныйт, чечен — чеченди сөзүнөн тааныйт.
* Баатыр — бир октук, бай бир жуттук.
* Баатыр -— маңдайлаш, чечен -— таңдайлаш
* Баатыр — орток, кут — жалгыз.
* Баатыр — согушта, акыл —ачуу келгенде, дос — зарылдыкта сыналат.
Line 411 ⟶ 409:
* Базары жакын байыбайт, соодагер жакыны жарыбайт, мазары жакын тынбайт.
* Бай — байга куят, сай — сайга куят.
* Бай -— байга куят, суу -— сайга куят
* Бай — балпаң, жок — жалтаң.
* Бай — барман менен, жок — дарман менен.
Line 550 ⟶ 548:
* Бака баштуу эркекке алтын баштуу ургаачы эби менен тең болот.
* Бака жеген көлгө кирет, жылан жеген ийинге (чөлгө) кирет.
* Бака майрыгын билбей, жылаанды ийри -— дейт
* Бака сийсе — көлгө сеп, жамгыр жааса — жерге сеп.
* Бака сийсе, көлгө сеп.
Line 1 029 ⟶ 1 027:
* Билим — ырыс азыгы
* Билим — элге, суу — жерге.
* Билим алуу -— ийне менен кудук казгандай
* Билим алууну бешиктен башта.
* Билим болбой, илим болбойт.
Line 1 292 ⟶ 1 290:
* Бойлукта байлык жок.
* Бок жесең, жүрөгүңдү байлана жүр.
* Бокко тийбе -— сасыйт
* Бокту баспа — сасыйт.
* Бокту чапса бетке чачырайт.
Line 1 476 ⟶ 1 474:
* Буту менен басып, мурду менен тынгандын баары адам атала бербейт.
* Буту сынган — жатып алып семирет, колу сынган — басып жүрүп арыктайт.
* Буту сынган -— жатып семирет, колу сынган -— басып арыктайт
* Бутунан кулаган турат, оозунан кулаган турбайт.
* Бутунан мүдүрүлгөн турат, оозунан мүдүрүлгөн турбайт.
Line 1 483 ⟶ 1 481:
* Буудай сепсең, бузуп арпа айдаба.
* Буудай токочуңду бербесең да, буудайдай сөзүңдү аяба.
* Буудайдын барар жери -— тегирмен, кыздын барар жери -— күйөө.
* Буудайдын барар жери — тегирмен.
* Буурусун чийген чийин жок, суур казган ийин.
Line 1 542 ⟶ 1 540:
* Бышылуу тамактын күйүтү жаман.
* Бээ баласын чапчыса да, берт кылбайт.
* Бээ десе -— төө дейт
* Бээ десең төөгө кетет (же төө дейт).
* Бээ карыса чөл, сыйыр карыса көл.
Line 1 551 ⟶ 1 549:
 
== В ==
* Вазир жакшы -— хан жакшы. Аял жакшы -— эр жакшы.
 
== Д ==
Line 1 565 ⟶ 1 563:
* Дос сыртыңдан мактайт, душман көзүңчө мактайт
* Дос таарынса, бергенин алат
* Дос-жолдошуң бир жылдык, куда -— сөөгүң миң жылдык
* Досум дос элек -— коон үзгөндө, тескери карап калыпсың -— бозо сүзгөндө
* Досуң баягыдай эмес, баягыдай болсо эч нерсесин аягыдай эмес
* Досуң миң болсо да, аздык кылат, душ-душ— маның бирөө болсо да көптүк кылат
* Досуңдун бергенинин тишин ачпа
* Дөөлөт тоголок, мээнет жалпак
Line 1 581 ⟶ 1 579:
* Дүйнөгө түркүк болгон адам жок
* Дүлөй укканын койбойт, сокур көргөнүн койбойт
* Дүнүйө -— бир тыйындан курулат
 
== Ж ==
Line 1 591 ⟶ 1 589:
* Жаздыктан өлгөн жаманат, жоодон өлгөн салтанат
* Жай кийгенин кыш кийген жарды кайдан байысын
* Жайыл дасторкон -— марттыктын белгиси
* Жайын билбей -— жер тандаган кызык, алын билбей -— эр тандаган бузук
* Жакасы жок тон болбойт, жабуусу жок үй болбойт
* Жакшы -— сөздү таап сүйлөйт, жаман -— каап сүйлөйт
* Жакшы -— эл камын ойлойт, жаман өз камын ойлойт
* Жакшы атанын кашыктап чогултканын, жаман уул чөмүчтөп чачат
* Жакшы атка -— бир камчы, жаман атка -— миң камчы
* Жакшы бала баарына үлгү, жаман бала баарына күлкү
* Жакшы бала элпек, жаман бала тентек
Line 1 611 ⟶ 1 609:
* Жакшы менен бир жүрсөн жетесиң муратка, жаман менен бир жүрсөң каласың уятка
* Жакшы менен тоого чыксаң кудаалашып түшөсүң, жаман менен тоого чыксаң кубалашып түшөсүң
* Жакшы сөз -— жан эритет, жаман сөз -— жан кейитет
* Жакшы тамак калганча, жаман курсак айрылсын
* Жакшы тилек -— жарым ырыскы
* Жакшы уул эл ишине жарайт, жаман уул колуңду карайт
* Жакшыга бир сөз, жаманга миң сөз
Line 1 622 ⟶ 1 620:
* Жакшылыкты унуткан, жамандыкка жолугат
* Жакшыны жатым дебе, жаманды өзүм дебе
* Жакшынын -— шарапаты, жамандын -— кесепети
* Жакшынын өзү өлсө да, сөзү өлбөйт
* Жакыныңа жат болбо, өз элиңе кас болбо
Line 1 672 ⟶ 1 670:
* Жатып ичеер жигиттен, сарамжалдуу чал жакшы
* Жатып өлгүчө, атып өл
* Жаш -— күчү менен, кары -— кеңеши менен
* Жаш курдаш эмес, заман курдаш
* Жаш чыбыктын ийилгени -— сынганы, жаш жигиттин уялганы -— өлгөнү
* Жашка -— кызмат, карыга -— урмат
* Жашоо ырахаты -— ден-соолук
* Жаштардын басканы -— жыргал, карылардын -— жатканы жыргал
* Жаштык бар жерде жалын бар
* Жаштык бар жерде шаттык бар
Line 1 688 ⟶ 1 686:
* Жашыңдан жаман жолго баспаганың, адамдык сапатыңды сактаганың
* Жегенде тойбогон жалаганда тоймок беле
* Жегендин -— кусмайы бар
* Жел жүрбөсө, чөптүн башы кыймылдабайт
* Жел чыкпаса, жан чыгат
Line 1 713 ⟶ 1 711:
* Жолдун тегизин бил, (сөздүн негизин бил)?
* Жолоочу болсо атын ал, тоноочу болсо башын ал
* Жолоочунун жолдогусу жакшы, жолдо болбосо -— үйдөгүсү жакшы
* Жолуң шыдыр жолдошуң кыдыр болсун
* Жоо кеткен соң, кылычыңды ташка чап
Line 1 728 ⟶ 1 726:
* Жуткан жутабайт
* Жуурат төгүлсө жугу калат
* Жүгүргөн албай -— буюрган алат
* Жүз дос -— аз, бир кас -— көп
* Жүз жолу айткандан, бир жолу көргөзгөн жакшы
* Жыгылган күрөшкө тойбойт
Line 1 746 ⟶ 1 744:
* Заман өзгөрсө, салт өзгөрөт
* Заманы жакшы босо, карысы жаш болот
* Заманына карай -— күлкү, тоосуна карай -— түлкү
* Зер кадырын зергер билет, жез кадырын жезчи билет
* Зордукчуга мал жокпу
Line 1 755 ⟶ 1 753:
 
* Ийгиликтин кечи жок
* Ийлеп -— ийлеп итке салба
* Ийне көзүнөн сынат, чечен сөзүнөн сынат
* Ийри отурсаң да, түз сүйлө
* Билим алуу -— ийне менен кудук казгандай
* Ириген ооздон чириген сөз чыгат
* Ит итти жумшайт, ит куйругун жумшайт
Line 1 766 ⟶ 1 764:
* Ит күлүгүн түлкү сүйбөйт, ичи ооруган күлкү сүйбөйт
* Ит менен дос болсоң сөөк талашасын
* Ит үрөт -— кербен жүрөт
* Ит эле болду Сарбагыш
* Итенген сайын бир боорсок
Line 1 775 ⟶ 1 773:
* Ичип арактын көөнүн алган, кусуп жердин көөнүн алат
* Ички ооруну табуу кыйын, карт адамды багуу кыйын
* Ичкилик арты -— өкүнүч
* Ичтен чыккан ийри жылаан
* Ишенген кожом сен болсоң, кепшеген оозуңду урайын
* Ишенген кожоң сууга акса, алды-алды— алдынан тал карма
* Иши оңолордун ити чөп жейт
* Иштеген киши карыбайт, карыса да арыбайт
* Иштеген-Иштеген— тиштейт, иштебеген -— тиштебейт
 
'''К'''
Line 1 790 ⟶ 1 788:
* Кагаз жазып колу жоорубагандын, иштеп бели да оорубайт
* Казды туурап карганын буту сыныптыр
* Казына -— казына эмес, эл -— казына
* Кайгы жокто кайын энем өлүп кайгыртты
* Кайгыдан адам картаят, шаттыктан адам жашарат
Line 1 798 ⟶ 1 796:
* Кайда барсаң Мамайдын көрү
* Кайнага калтайбаса, келин келтейбейт
* Кайраттуу -— карыса да жаштай, кайратсыз жаш болсо да карыдай
* Кайрылгандан -— айрылба
* Калк айтса -— калп айтпайт
* Калп -— ырыс кесет, кайгы -— өмүр кесет
* Калп айткан киши жарыбайт
* Калптын казаны кайнабайт
Line 1 812 ⟶ 1 810:
* Кандан, Бектен кайра тартпаган
* Кандын да бир татым тузу кемиптир
* Кара далы -— эр тандабайт, өлөөр адам -— жер тандабайт
* Кара жерди жамандаба, башка кайда барасың, Калың элди жамандаба, каргышына каласың
* Кара жылды как жарган -— калыс
* Кара кыздын агынан эмес, багынан
* Кара эчкиге жан кайгы, касапчыга мал кайгы
* Карга баласын аппагым дейт
* Карга карганын мээсин чокубайт
* Каргайын десем -— жалгызсың, каргабайын десем -— байкушсуң
* Каргыш албай, алкыш ал
* Карды тойгон канга салам бербейт
* Картаңдан ыйман кетсе, жаштардан уят кетет
* Кары адам үйдүн куту
* Кары алжыса -— баладай
* Кары келсе -— ашка, жаш келсе -— ишке
* Карыганда жан таттуу, жандан дагы мал таттуу
* Карылыктын алды, жаштыктын арты
Line 1 832 ⟶ 1 830:
* Карынын кебин капка сал
* Карысы бардын ырысы бар
* Карыш -— карыш, сөөм -— сөөм
* Кастын ою бөлөк, достун ою жөлөк
* Катуудан тиш оору кыйын, жумшактан ич оору кыйын
* Катын албай кайын ал
* Катын алсаң отун ал, бир кучагын ашык ал
* Катын жакшы -— эр жакшы
* Катын өлсө камчы сап
* Катының долу болсо, замандын тынчтыгынан не пайда
Line 1 851 ⟶ 1 849:
* Кежир жек көрүнөт, элпек эп көрүнөт
* Келин жаман эмес, келген жер жаман
* Келме кезек -— терме тезек
* Кембагал болсоң көчүп көр!
* Кемчилигин моюнга албаган, келечегин оюна албайт
Line 1 877 ⟶ 1 875:
* Колдо бар алтындын баркы жок
* Колу менен жасаган, мойну менен тартат
* Колунда талканы бар бала -— сүйгүнчүктүү
* Колуңдан келбес жумушту, оюң менен бүтүрбө
* Конок айтып келбейт, өлүм сурап келбейт
Line 1 898 ⟶ 1 896:
* Көлөкөгө тон бычкан
* Көмүскө достон көрүнөө душман артык
* Көңүл ооруткан -— наадандык, көңүл көтөргөн -— адамдык
* Көөдөнү жукадан, чөнтөгү жука артык
* Көп байкаган көсөм, сөз байкаган чечен
Line 1 912 ⟶ 1 910:
* Көптүн көзү көрөгөч
* Көрбөйт деп ууру кылба, укпайт деп ушак айтпа
* Көргөнүңдөн -— көрө элегиң көп, укканыңдан уга элегиң көп
* Көрө-көрө көсөм болот, сүйлөй-сүйлөй чечен болот
* Көрөөр күнү бардын, ичеер суусу болот
Line 1 926 ⟶ 1 924:
* Кул кутурса, өтүгү менен төргө өтөт
* Кулда кулак жок
* Кулдай иштеп -— хандай жаша
* Кунаажын көзүн сүзбөсө, бука мурунтугун үзбөйт
* Курсак ток-кайгы жок
Line 1 936 ⟶ 1 934:
* Куш канаты менен учуп, куйругу менен конот
* Куюшканга кыпчылган боктой
* Күйөө карыса -— жээн
* Күлгөндүн билгени бар
* Күлкү ден соолуктун -— мүлкү
* Күлүктөн күлүк өтөт, күйүкпөгөнү марага жетет
* Күлүктү табына келтирген -— саяпкер, кушту кыраан кылган -— мүнүшкөр
* Күлүктү таптайт саяпкер, сүрөөгө алат талапкер
* Күн караган -— суукка тоңот, бай караган -— ачтан өлөт
* Күн тийген жердин күкүгү
* Күн тийип туруп жааган күндөн түңүл, күнгүрөнүп сүйлөгөн кишиден түңүл
Line 1 950 ⟶ 1 948:
* Күч бербеген тулпардан, сүтүн берген уй жакшы
* Күч биримдикте
* Күчтүү болсоң жердей бол -— баарын чыдап көтөргөн. Таза болсоң суудай бол -— баарын жууп кетирген
* Кыз боосуп энесин коркутат
* Кыз жыргаар жерине ыйлап барат
Line 1 957 ⟶ 1 955:
* Кыздын кырк чачы улуу
* Кызды кырк жерден тыюу
* Кызмат -— колдун кири
* Кызы бар үйдө кыл жатпайт
* Кызыл кекиртек, кыйла жерге секиртет
* Кылгылыкты кылып коюп, кымызга сууну куюп коюп, кыл жип менен бууп коюп
* Кыңыр иш -— кырк жылдан кийин билинет
* Кыргыз акам тандап жейт, анан баарын жейт
* Кыргыз байыса катын алат, өзбек байыса там салат
* Кырсык -— каш-кабактын ортосунда
* Кысаз кыяматка кетпейт
* Кысыр уй мөөрөк болот
Line 1 974 ⟶ 1 972:
* Май жок, ун болсо, казан сурап келип куймак куюп берет элем
* Май кармаган бармагын жалайт
* Макал атасы -— сөз, мата атасы -— бөз
* Макал ыр эмес жаттап алгандай, керегинде өзү келет күтүп тургандай
* Макоодон макул деп кутул
Line 1 980 ⟶ 1 978:
* Мактаган кыз тойдо осурат
* Мактап койсо мардаюу
* Мал -— ээсин тартпаса, арам өлөт
* Мал арыгын сактасаң ооз майлайт, киши арыгын сактасаң төбө кандайт
* Малдын ээси болсо, карышкырдын кудайы бар
* Манастан Чубак кем бекен
* Мартчылык ар кимде болбойт, сараңдын капшыты толбойт
* Мастан -— жинди качып кутулуптур
* Меймандын өзүн бакпай, атын бак
* Мекениңдин кадыры, башка жакта билинет
Line 2 000 ⟶ 1 998:
* Мурун чыккан кулактан, кийин чыккан мүйүз ашат
* Мурунку конок кийинки конокту сүйбөйт
* Мууздап бергенди -— жиреш оңой
* Мүйүздүү болом деп, кулагынан айрылыптыр
* Мышык майга жетпей, сасык дептир
* Мышыкка -— оюн, чычканга -— өлүм
 
Нан болсо ыр да болот
Line 2 014 ⟶ 2 012:
== О ==
 
* Обозгер жакшы -— кан жакшы, аялы жакшы -— эр жакшы
* Озунган -— утат
* Ой жеткен менен кол жетпейт
* Ойлогон ойду кыстаган турмуш жеңет
* Ойноонун да ыгы бар, ойлоонун да сыры бар
* Ойноп сүйлөсөң да, ойлоп сүйлө
* Окшошконго -— мушташкан
* Олтурган кыз оордун табат
* Он эки пайгамбардан, бир кудай улуу
* Оң колуңдун ачуусун, сол колуң менен бас
* Оозу күйгөн -— айранды үйлөп ичет
* Оозу кыйшык болсо да, байдын уулу сүйлөсүн
* Оозунан ак ит кирип кара ит чыккан, эртеңкини эмес, эмикини унуткан
Line 2 041 ⟶ 2 039:
* От чаласынан, сөз чаласы жаман
* Отту көөлөсөң өчөт, кошунаңды көөлөсөң көчөт
* Отун -— олжо, суу -— кордук
* Отун албаганга от жактырба
* Оюндан омуртка сынат
Line 2 049 ⟶ 2 047:
 
* "Өлтүрөм" дегенден коркпо, "өлөм" дегенден корк сырга жопа
* Өгөй -— өөнчүл, жетим кекчил
* Өжөр өлбөйт, өлсө да эч нерсеге көнбөйт
* Өз агасын агалай албаган бирөөнүн эшигин сагалайт
Line 2 055 ⟶ 2 053:
* Өз күчүңдүн өлчөөсүн, өзүң билбей ким билет
* Өз өзүнө, өзгө жатка тартат
* Өз үйүм -— өлөң төшөгүм
* Өз элине батпаган, душманына кор болот
* Өзгө өздөй, жатка жаттай
Line 2 074 ⟶ 2 072:
* Өлөйүн десе жан таттуу, кирейин десе жер катуу
* Өлөөр эчки койчунун таягына сөйөнөт, ыйлаар бала атасынын сакалына сөйөнөт
* Өлүм -— бардын малын чачат, жоктун абийирин ачат
* Өлүм адамды коркутат, үмүт намысты курчутат
* Өлүм өксүтөт, оору кор кылат
Line 2 105 ⟶ 2 103:
Рахмат
 
== Сен Деген Сенек сөз-сөз— сиз деген сыллык сөз ==
 
* "Сиз", "Биз" деген сылык сөз, "Сен", "Мен" деген сенек сөз
* Сабырдын түбү -— сары алтын
* Сагызган сактыгынан өлбөй, суктугунан өлөт
* Сакадай бою сары алтын
* Сакалдан айрылсаң, мурут койбо
* Сакалдын көркү чалда, сулуунун көркү калда
* Сактансаң -— сактаармын
* Сактыкта кордук жок
* Санаа тарткандын ичкени -— ирим, жегени -— желим
* Санаасы жок сары сууга семирет
* Санабай туруп түгөл дебе
* Саны бар сапаты жок
* Сараңдын казаны кайнабайт
* Саргара жортсоң -— кызара бөртөсүң
* Сарт -— санаасы менен байыйт
* Сарт үйүн көргөндө чабат
* Саяк жүрсөң таяк жейсиң
Line 2 129 ⟶ 2 127:
* Сокур намыс баш жарат
* Сокурдан күзөтчүң болсо, элиңди жоого алдырат
* Сокурдун тилегени -— эки көз
* Соодада достук жок
* Соргоктун көөнү казанда, сопунун көөнү азанда
* Союл камдаганга -— токмок көтөр
* Сөз -— жип, кандай созсо кете берет
* Сөз баштаган, эл баштайт
* Сөз билгич адамдын, ар сөзүндө бир тузак
Line 2 139 ⟶ 2 137:
* Сөз сөөктөн өтөт, чучукка жетет
* Сөздү билген таап айтат, сөздү билбеген каап айтат
* Сөздү убагында айтпаса -— атасы өлөт
* Сөздү уккан жерге айт, сууну сиңген жерге сеп
* Сөздүн атасы -— ыр, сөздүн катасы – чыр
* Сөзү аздын иши аз
* Сөзү экинин -— иши да чеки
* Сөзүң менен орок орбо, көзүң менен машак тербе
* Сөөктүн эң жаманы суу кечирет
* Суктан сураба, сараңга бербе
* Сулуу сулуу эмес, сүйгөнүң сулуу
* Сулуулугунан -— жылуулугу артык
* Сулуулуктан -— жылуулук
* Сулуунун этеги кургабайт
* Сунган башты суурган кылыч кеспейт
* Сунган колду сындырба
* Сураган жеңил, жооп бериш оор
* Сурай -— сурай мекеге барат
* Сурап бергиче, уруп бер
* Суу -— жашоонун булагы
* Суу ичкен кудугуңа -— түкүрбө
* Суудан өткөнчө энемди берейин, суудан өткөндөн кийин энегимди берейин
* Сууну көп кечсең -— балчык, сөздү көп айтсаң -— тантык
* Суюктун баары cорпо болбойт, теринин баары көрпө болбойт
* Сүйбөгөнгө -— сүйкөнбө
* Сүйлөй-сүйлөй чечен болот, көрө-көрө көсөн болот
* Сүйүнгөндөн маңдай айрылып, корккондон жүрөк жарылып кетпес
* Сүйүү менен жаша, күрөш менен өл
* Сүткө түшкөн чычкандай
* Сый -— сыйга жарашат, сый билбеген адашат
* Сыйга -— сый, сыр аякка -— бал
* Сыйлаганды билбеген, сыйпалаган көр сокур
* Сыйлаганды күтө бил, кыйнаганды түтө бил
Line 2 179 ⟶ 2 177:
* Тааныбасты сыйлабас
* Таз кыздын көңүлү болбосо да, таза кыздын көңүлү
* Таз таранганча -— той таркаптыр
* Такыры жок жер болбойт, жакыры жок эл болбойт
* Тамаксоонун табагы толбойт, топуктуунун жаманы болбойт
* Тамакты таттуу кылган -— туз, алысты жакын кылган -— кыз
* Тамашага -— тамаша, каяшага -— каяша
* Тандаган тазга жолугат
* Тапкан сүйүнөт, тааныган алат
Line 2 197 ⟶ 2 195:
* Темене берип, төө алат
* Темирди кызуусунда сок
* Тең -— теңи менен, тезек -— кабы менен
* Тең жегенди Теңирим сүйүптүр
* Теңирим бир жааса, терегим эки жаайт
Line 2 206 ⟶ 2 204:
* Тилден бал да тамат, уу да тамат
* Тилиң тишиңе күбө
* Тилиңе -— тибиртке
* Тиш өтпөгөнгө, тил өтөт
* Тиши чыккан балага, чайнап берген аш болбойт
Line 2 219 ⟶ 2 217:
* Тондууга тондуудай, тону жокко тону жоктой суук
* Төгүлгөн аяк кайра толбойт
* Төө көрдүңбү? -— жок, бээ көрдүңбү? -— жок
* Төө кыядан өткөн сөң, "оо" -— дегениң курусун
* Төрдө орун болсо, улагага отурба
* Төркүнү жакындын төшөгү жыйылбайт
Line 2 245 ⟶ 2 243:
* Урматтан узарат, уяты чыккан кызарат
* Урушкандын оозу жаман, ыйлагандын көзү жаман
* Урушта -— туруш жок
* Уруштун башы "бок" жебе
* Устадан шакирти өтөт
Line 2 256 ⟶ 2 254:
* Ууруну каракчы урат
* Уурунун көчүгү кууш
* Ушакчы-Ушакчы— ушакчы эмес, ушакты уккан -— ушакчы
* Уядан эмне көрсө, учканда ошону алат
* Уялбагандан өзүң уял
* Уят -— өлүмдөн катуу
 
== Ү ==
Line 2 265 ⟶ 2 263:
* Үйдө баатыр, жоодо жок
* Үйдө ыркы жоктун, талаада сыйы жок
* Үйдүн жакшы жаманы кыш түшкөндө билинет, достун жакшы -— жаманы иш түшкөндө билинет
* Үйрөнгөн адат калабы, уйга жүгөн салабы
* Үйрөнгөн жоо атышаарга жакшы
* Үйү жакын иттин куйругу узун
* Үн жетпегенге, сөз да өтпөйт
* Үндөбөгөн -— үйдөй балаадан кутулат
 
== Х ==
Line 2 290 ⟶ 2 288:
* Чаппаса билекте калат, айтпаса жүрөктө калат
* Чапчаң ат арышын таштайт, баары бир күлүктөн ашпайт
* Чатак сүйлөп чычаалак -— чыр адамдын мүнөзү, токтоо сүйлөп жай айткан -— сабырдуунун мүнөзү
* Чатактын түбүн калыс айткан сөз чечет
* Чептен эрдин күчү бек
* Чечен -— сөздүн эбин табат, дайым кептин кемин табат
* Чечен алжыса, атагын жейт
* Чечендин -— сөзү алтын, устанын -— колу алтын
* Чиелешкен түйүндү чечиш кыйын, уюлушкан душмандан кетиш кыйын
* Чийки бышып даамына келет, жаш чоңоюп алына келет
Line 2 304 ⟶ 2 302:
* Чөп ширеси мал семиртет, кеп ширеси жан сергитет
* Чыгаша чыкпай, киреше кирбейт
* Чыккан кыз -— чийден тышкары
* Чыккан мээнет -— кирген дөөлөт
* Чыккан тооң бийик болсо, ыргыт канташың ыраак түшөт
* Чымчык өзүн жан ойлойт, чырпык өзүн тал ойлойт
Line 2 326 ⟶ 2 324:
* Шашкан шайтандын иши
* Шашылган кыз эрге жетпейт, этеги жерге жетпейт
* Шеги бар -— шектенет
* Шодокондун бүркүтүндөй жутунбай
* Шыбыр -— кеп болбойт, шыйрак -— эт болбойт
 
== Ы ==
 
* Ыйдын түбү -— ый, сыйдын түбү -— сый
* Ыйлар бала атасынын сакалына асылат
* Ынтымак бар жерде -— ырыс бар
* Ыраактагы туугандан, жакындагы дос өйдө
* Ырайына жараша ыйманы
* Ырдаган ырым, бүтпөгөн чырым
* Ырынан чыры көп
* Ырыс алды -— ынтымак
* Ыштанын булгаган -— колун аябайт
 
== Э ==
Line 2 355 ⟶ 2 353:
* Эки тоо кошулбайт, эки эл кошулат
* Эки тоонун чөбүн самаган кийик ач калат
* Эл -— көл, элди билбес чөл
* Эл -— эне, жер -— ата
* Эл байынан жер байы артык
* Эл башына түшкөн күн, эр башына түшкөн түн
* Эл дарбыса, эшек кошо дарбыйт
* Эл деген Эл, аста бассаң аксак, тез бассаң таскак дейт
* Эл ичи -— алтын бешик
* Эл ичи -— өнөр кенчи
* Эл мазар, элден безген -— азар
* Эл оозунда элек жок
* Эл сагынбас эр болбос, үйүрүн сагынбас жылкы болбос
Line 2 370 ⟶ 2 368:
* Элге кийим тиккен ийненин өзү жылаңач
* Элге кылган жакшылык жерде калбайт
* Элге эл кошулган -— дөөлөт, элден эл бөлүнгөн -— мээнет
* Элдин иши эрдин мойнунда, эрдин иши элдин мойнунда
* Элдин кичиги болгуча иттин күчүгү бол
* Элдин эки тиреги бар, биринчиси -— акылман, экинчиси -— баатыр
* Элин коргоп жоо сайган -— баатыр атка конот
* Элиңди жаман көрсөң элге кан тип батасың, Жериңди жаман көрсөң көргө кантип батасың
* Элчиге өлүм жок
Line 2 383 ⟶ 2 381:
* Энесин Үч-Коргондон таанытам
* Эң ачуу да тил, эң таттуу да тил
* Эңкейгенге эңкейгин башың жерге тийгенче, какайганга какайгын -— төбөң көккө жеткенче
* Эр ачтан өлбөйт, ардан өлөт
* Эр башына күн түшсө өтүк менен суу кечет, ат башына күн түшсө ооздук менен суу ичет
* Эр болсоң көк бол, айткан сөзгө бек бол
* Эр достугу -— эгиз, эл достугу -— деңиз
* Эр жигит күрөшпөгүн балбан менен, балбанды жыга албайсың чалган менен
* Эр жигит менен бөрү азыгы -— жолдо
* Эр жигит эл четинде, жоо бетинде
* Эр жигиттин башына нелер келип, нелер кетпейт
* Эр кайраты бир күндүк, эл кайраты миң күндүк
* Эр намысы -— эл намысы
* Эр ортону -— элүү
* Эр чекишпей бекишпейт
* Эр эмгегин жер жебейт
Line 2 404 ⟶ 2 402:
* Эрдин өзүн көрбө, даңкын ук
* Эрегиштен эр өлөт
* Эришине жараша -— аркагы, эшегине жараша -— тушагы
* Эркек бала шок болсун, шок болбосо жок болсун
* Эркек болбосо, үй жетимсирейт
Line 2 410 ⟶ 2 408:
* Эркенин жашы кургабайт
* Эрте жатып, кеч турган эринчээктин белгиси
* Эрте турган -— сергек, ырыскыга – теңдеш
* Эртеңки куйруктан бүгүнкү өпкө артык
* Эсеп билбес -— чот билбес, жыйганынан айрылат
* Эсеп, эсеп билбеген -— эшек
* Эсеп-чоттун тагы жакшы, эмгегиңдин агы жакшы
* Эсери болбой эл болбойт
* Эсиң барда -— этегиңди жап
* Эсиң болсо эчки бак, эчки тууйт үч улак
* Эски -— жаңыга аралжы, аз -— көпкө аралжы
* Эски дос эстен кетпейт, жаңы дос кадырга жетпейт
* Эски көч кайда барса, жаңы көч ошого барат
Line 2 424 ⟶ 2 422:
* Эскини эптей кий, жаңыны сактай кий
* Эстүүгө эки ооз сөз жетет
* Эт -— этке, шорпо -— бетке
* Эт жебесем таш жейин, этегиң жапчы кудагый
* Эт жеген да ууру, сорпо ичкен да ууру
Line 2 435 ⟶ 2 433:
* Эшекти отко айдаса, бокко качат
* Эшектин жүгү жеңил болсо, жаталак болот
* Эшектин күчү -— адал, сүтү -— арам
* Эшигин көрүп төргө өт, энесин көрүп кызын ал
* Эшикке чыксам эчки каапыр тебелейт, үйгө кирсем кайын энем каапыр жемелейт
"https://ky.wikiquote.org/wiki/Кыргыз_макал-лакаптар" булагынан алынды